Türkiye’de şehirlerin nüfus ve mekânsal alan olarak büyümesi ve toplumun
belediyelerden hizmet beklentilerinin artması, belediye kanununda yeni düzenlemeler
yapma ihtiyacını doğurmuştur. Bu nedenle, 1982 Anayasasında büyük yerleşim
birimleri için özel yönetim birimleri kurulabilir hükmü getirilmiş ve bu hükme
dayanılarak 1984 yılında ilk defa büyükşehir belediyesi (BŞB) kurulmuştur. Daha sonra
büyükşehir belediyesi ile ilgili birkaç düzenleme yapılmış ve son olarak 2012 yılında
6360 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla birlikte 2014 yılı yerel
seçimlerinden sonra büyükşehir olan Kahramanmaraş’ta, belediye sınırı il mülki
sınırları ile birleştirilmiş, belde belediyeleri kapatılmış, belde, bucak ve köylerin idari
statüleri kaldırılarak tüzel kişiliği olmayan mahalle statüsüne dönüştürülmüştür.
Büyükşehir kanunu kabul edilmeden önce sadece şehir ve kasabaların mücavir alan
sınırı içerisinde hizmet veren belediyeler, bu kanun ile beraber kırsal yerleşmelere de
hizmet vermeye başlamıştır. Bu değişiklik belediye yönetim anlayışında bir ezberi
bozmuş ve merkez (şehir) yönetiminden mekânsal alan yönetimine geçilmiştir.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet alanının mülki sınırlar olarak
belirlenmesi ve belde belediyelerinin kapatılması ölçek ekonomileri bakımından olumlu
bir gelişme olup belediye hizmetlerinin etkin ve verimli sunulması yoluyla hizmet birim
maliyetlerinin düşürülmesi sağlanacaktır. Fakat il merkezinden yüksek ve sıradağlarla
ayrılmış kuzey bölgelerinde hizmet maliyetinin artacağı, görev, yetki, sorumluluk,
temsil ve katılım açısından önemli değişiklikler ortaya çıkacağı belirlenmiştir.
Kahramanmaraş ilindeki belediyeler arasında değişen görev, yetki ve sorumluluk
dağılımının rantabl bir şekilde sürdürülmesi mümkün görülmemektedir. Büyükşehir
belediyesinin yükümlü olduğu hizmetlerini sorumlu olduğu bölgelere götürmesinde ilin
coğrafi büyüklüğü, topografik çeşitliliği ve mekânsal uzaklığı hizmetlerin kalite ve birim
maliyeti kadar hizmetin ihtiyaç olduğu zamanda ulaştırılmasını da etkileyecektir. Aynı
zamanda şehirler için hazırlanan belediye mevzuatımız ve hizmet kültürümüz kırsal
alanlara hizmet vermeye uygun değildir. Bu nedenle Büyükşehir Belediye Kanunu ile
belediye hizmet alanına giren kırsal bölgelerde kırsal politikaların uygulanmasında
yeni sorunlar ortaya çıkabilir. Öte yandan yerel yönetimlerde yetki, kaynak ve ölçek
büyüklüğünü artıralım anlayışına dayanılarak yapılan yönetsel dönüşümle ve
bütünşehir/büyükşehir düzenlemesi ile ilin coğrafi/mülki sınırlarına taşınması bölgesel
yönetim tartışmalarını da beraberinde getirecektir.
Growing expectations of public from municipalities and growing cities as in population
and geopraphical create a need in new regulation in Municipaility Law in Turkey.
Because of this, in 1982, a new law was effective which is constant of bringing new
management organization in large population areas. Based upon this law, first
metropolitan municipality was established in 1984. After that there has been some
regulation, at last, Metropolitan municipality Law numbered as 6360 has been effective
in 2012. Kahramanmaraş has become Metropolitan Municipality after elections in
2014, There have been some changes with becoming metropolitan municipality such
as; Municipality border was combined with city borders., Town municipalites were
closed, administrative statues of town, district, village were cancelled and they
converted to neighborhood which has no legal entity. Before accepting Metropolitan
Municipalites, municipalities which are giving services to town and cities are started to
give sercies to rural settlements too. This changement made concept of management
understanding and it become from central (city) management to area management.
Defining borders of Metropolitan Municipality of Kahramanmaraş as city borders and
closing town municipalites are positive improvement in term of economics scale. It
also decrease cost of services and give services more effectively. However, there are
some locations which are North of city and are seperated from city with high
mountains. It is certain that cost of service will be higher in these locations and there
will be important changes in duty, charge, responssabilities, contributions and
representaion. It was not possible to continue giving servies in a profitable level in
scope of distribution duty,charge and responsabilities because of these changes.
Geopraphical growth, topographical diversity and spatial distance will effect quality
and cost of services, delivering services in time needed. In the same time, our
municipality legistation, services culture are not convenient in giving services in rural
settlements. Because of this, there will be some problems in application of rural politics
in rural settlements which are entered services area of municipality with Metropolitan
Municipality Law. Moreover, some local managerial arguments will arise because of
city borders changed from geopraphical and territorial borders with the changement of
metropolictan city to big city arrangement, managerial transformation based upon
duty, resource and scale increase understanding.
